We hebben allemaal te maken met onvriendelijke of kwetsende opmerkingen van anderen. Dit zijn opmerkingen die onschuldig of onbedoeld lijken, maar pijn of verdriet kunnen veroorzaken bij degene die ze hoort. Vaak gaan dergelijke opmerkingen verkleed als onschuldige observatie. Maar onuitgesproken is er een negatieve betekenis of negatief oordeel:
Micro-agressies
Dit zijn subtiele of indirecte uitingen van vooroordelen of discriminatie van een gemarginaliseerde groep, zoals gekleurde mensen, LGBTQ+ mensen, vrouwen, mensen met een handicap, enz. Bijvoorbeeld, zeggen “Je spreekt heel goed Nederlands” tegen iemand die geen moedertaalspreker is, of vragen “Waar kom je eigenlijk vandaan?” tegen iemand die burger is van het land waar hij of zij woont. Deze opmerkingen impliceren dat de persoon niet volledig wordt geaccepteerd of gerespecteerd als lid van de samenleving.
Achterbakse complimenten
Dit zijn complimenten die ook een belediging of kritiek bevatten, impliciet of expliciet. Bijvoorbeeld, zeggen “Je bent zo dapper dat je die outfit draagt” tegen iemand die een andere stijl heeft, of zeggen “Ben je wat afgevallen?” Onuitgesproken: je bent te dik. Deze opmerkingen ondermijnen de prestaties of keuzes van de persoon en zorgen ervoor dat hij of zij zich onzeker of minderwaardig voelt.
“Invaliderende” kleinerende opmerkingen
Dit zijn opmerkingen die de gevoelens, ervaringen of meningen van de persoon afwijzen, minimaliseren of ontkennen. Bijvoorbeeld zeggen “Het is niet erg” tegen iemand die ergens overstuur van is, of zeggen “Je bent een beetje paranoïde” tegen iemand die zijn zorgen uit. Deze opmerkingen geven de persoon het gevoel dat zijn emoties of perspectieven niet geldig of belangrijk zijn. Ook hoort hierbij dat je advies krijgt terwijl je op zoek was naar steun.
Of:
- Giftige positiviteit, bijv. je krijgt te horen “Houd vertrouwen en het zal gebeuren” terwijl je geen garantie op succes hebt.
- Iemand zegt hoe gemakkelijk hij iets doet wat jij moeilijk vindt of doet lacherig over iets waar je veel moeite voor hebt gedaan.
Soms sta je bij dergelijke liefdeloze opmerkingen met een mond vol tanden. Wat zou je kunnen zeggen? Immers, degene die onvriendelijke dingen zegt, zal meestal een kwetsende intentie ontkennen.
Passende reacties zijn:
- Oh. Dat voelt pijnlijk. Ik heb even tijd nodig.
- Daar kom ik nog op terug.
- Ik moet er even over je opmerking nadenken.
Zonder direct een discussie aan te gaan, maak je duidelijk dat je een bepaalde opmerking niet ok vindt. Een stop-teken voor je gesprekspartner. Het is namelijk niet altijd zinvol een discussie aan te gaan. Degene die kwetsende opmerkingen maakt kan ontkennen dat de opmerking kan kwetsen en kan jou als overgevoelig zien. Daarom is het vaak beter zonder discussie en grens te markeren.
Verder lezen over fijne relaties met anderen.
