Veel studies en daarmee samenhangende complexe berekeningen hebben aangetoond welke persoonlijkheidskenmerken voor het begrijpen van het gedrag het meest belangrijk zijn. Het belangrijkste model (het universele standaard model) van de persoonlijkheidspsychologie wordt “Big Five” genoemd.

Dit is een persoonlijkheidsmodel dat vijf belangrijke dimensies van de persoonlijkheid toont:
Extraversie (tegenpool: Introversie), vriendelijkheid, zorgvuldigheid, emotionele stabiliteit en openheid voor nieuwe ervaringen.

Uit onderzoek blijkt dat voor succes op de werkplek Zorgvuldigheid de belangrijkste van deze vijf dimensies is. Een uitkomst die ook intuïtief aannemelijk lijkt.

De op de werkplek potentieel meest problematische persoonlijkheidsdimensie blijkt de dimensie Emotionele stabiliteit te zijn. In het bijzonder wel dan als sprake is van een lage emotionele stabiliteit of een hoog zogenaamd Neuroticisme.

Hoog neuroticisme correleert positief met verhoogde stress, angst en andere negatieve gevoelens, met slechtere gezondheid, alcoholgebruik en ander ongewenst gedrag.

Persoonlijkheidseigenschappen zijn weliswaar eigenschappen die over een langere tijdsduur aanwezig zijn. Maar dat betekent niet, dat de persoonlijkheid niet verandert. Damian et al. schrijven, dat persoonlijkheid een stabiele component heeft over de gehele levensduur, zowel op het niveau van de kenmerken als op het niveau van het profiel, maar dat persoonlijkheid ook veranderbaar is en mensen zich positief ontwikkelen naarmate zij ouder worden.

Neuroticisme verandert bijvoorbeeld door cognitieve gedragstherapie, zo toont een omvangrijke metastudie van Roberts et al. aan. Roberts et al. tonen hetzelfde aan voor de eigenschap zorgvuldigheid, die dus door therapie kan worden verbeterd.

Persoonlijkheidskenmerken zijn relatief stabiel in de verloop van tijd, maar ze kunnen ook tijdens het leven geleidelijk veranderen, en dat gebeurt dan meestal in een positieve richting. Uit onderzoek blijkt dat de meeste volwassen vriendelijker, zorgvuldiger en emotioneel veerkrachtiger zijn, als ze ouder worden. Deze veranderingen ontwikkelen zich over jaren of decennia.